Οι Μέθοδοι Αναπαραγωγής που χρησιμοποιούνται στην εκτροφή κουνελιών είναι οι εξής:
1. Ενδογαμική ή Συγγενική Αναπαραγωγή.
Ανάλογα με το βαθμό συγγένειας διακρίνεται σε: Κλειστή Αναπαραγωγή (Inbreeding) και Γραμμική Αναπαραγωγή (linebreeding)
2. Εξωδιασταύρωση ή αλλιώς Ανοιχτή ή Μη Συγγενική Αναπαραγωγή (Outcrossing)
3. Εξωφυλετική Διασταύρωση (Crossbreeding)
Πάμε όμως να δούμε μερικά βασικά για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι Μέθοδοι Αναπαραγωγής.
Αυτές οι γνώσεις είναι απαραίτητες για κάθε άνθρωπο που επιχειρεί να ασχοληθεί με την εκτροφή κουνελιών. Επισημαίνω επίσης ότι οι παρακάτω πληροφορίες έχουν καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν έχουν σκοπό να προωθήσουν ή να αποτρέψουν την κονικλοτροφία.
Κλειστή Αναπαραγωγή (Inbreeding)
Σε αυτό το σύστημα αναπαράγονται ζώα τα οποία έχουν στενή συγγένεια μεταξύ τους. Προσωπικά δεν είμαι ο τύπος του εκτροφέα που έχει καλή γνώμη για την συγκεκριμένη μέθοδο και παραδέχομαι πως δεν έχω δουλέψει ποτέ με αυτή. Παρόλα αυτά, κάποιοι μύθοι όπως για παράδειγμα ότι αν ένα κουνέλι γεννηθεί μέσω αυτής της μεθόδου θα έχει δυο κεφάλια ή πέντε πόδια, θα πρέπει επιτέλους να καταρριφθούν. Η Ενδογαμία στα κουνέλια έχει την τάση να αυξάνει τον ρυθμό της ομοζυγίας με τρόπο αναλογικό, δίνοντας έτσι κουνελάκια που είναι πιο ομοιόμορφα γενετικά. Αυτές οι αμιγείς οικογένειες ή οι σειρές που αποτελούνται από ζώα που διαθέτουν υπεροχή επιθυμητών γονιδίων σταθεροποιημένων στην ομόζυγη κατάσταση, θα διατηρήσουν μόνιμα την υπεροχή τους για επιλεγμένα χαρακτηριστικά και θα μπορούν να τα μεταδίδουν με συνέπεια στους απογόνους τους. Με αυτό τον τρόπο δηλαδή δημιουργείτε συνέπεια και προβλεψιμότητα των επιθυμητών χαρακτηριστικών. Δυστυχώς, πολύ συχνά η Κλειστή Αναπαραγωγή φέρνει στην επιφάνεια υπολειπόμενα γονίδια και κρυφές γενετικές διαταραχές. Έτσι λοιπόν το συγκεκριμένο σύστημα είναι μόνο για όσους γνωρίζουν σε βάθος την καταγωγή και την γενετική σύσταση των ζώων που χρησιμοποιούν στα προγράμματα εκτροφής τους.
Γραμμική Αναπαραγωγή (Linebreeding)
Η Γραμμική Αναπαραγωγή είναι η αναπαραγωγή ζώων που δεν έχουν τόσο στενή συγγένεια μεταξύ τους και θα λέγαμε πως δεν είναι τόσο ακραία όσο η Κλειστή. Επίσης, πιστεύεται ότι έχει μικρότερο ρίσκο από την Κλειστή Αναπαραγωγή και πολλοί την θεωρούν κατάλληλη για αρχάριους εκτροφείς (εγώ πάλι όχι). Με αυτή την μέθοδο ο εκτροφέας επιτυγχάνει σταθερή ομοιογένεια σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα. Εδώ θα πρέπει να αναφέρω πως τα περισσότερα κουνέλια που έχουν αναδειχθεί νικητές σε εκθέσεις του εξωτερικού, είναι ζώα που έχουν προκύψει από Γραμμική Αναπαραγωγή. Γενικά, είναι μια μέθοδος που μπορεί να οδηγήσει στην μακροπρόθεσμη επιτυχία στην εκτροφή κουνελιών. Φυσικά, δεν θα μπορούσε να μην έχει ορισμένες προκλήσεις. Προβλήματα όπως μειωμένη γονιμότητα στα ενήλικα ζώα και αυξημένη θνησιμότητα στα νεογνά, δεν θα ήταν απίθανο να κάνουν την εμφάνισή τος μέσα σε ένα πρόγραμμα εκτροφής, ιδιαίτερα αν χρησιμοποιείται ανεξέλεγκτα. Ακόμα ένα πολύ σοβαρό θέμα που θα μπορούσε να επιφέρει η Γραμμική μα και η Κλειστή Αναπαραγωγή είναι οι γεννήσεις κουνελιών με χαμηλό ανοσοποιητικό. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε ίσως να βάλει σε κίνδυνο ένα εκτροφείο, καθώς αυτά τα ζώα θα ήταν πιο ευάλωτα στις διάφορες λοιμώξεις (π.χ. στα διάφορα αναπνευστικά που προκύπτουν από βακτήρια κλπ.) και σε ορισμένες παρασιτώσεις (π.χ. στο E. Cuniculi). Όλο αυτό θα ήταν επιζήμιο και για τον ίδιο τον εκτροφέα, οπότε σίγουρα και αυτή η μέθοδος χρειάζεται πολύ προσοχή.
Ανοιχτή Αναπαραγωγή (Outcrossing)
Η Ανοιχτή ή Μη Συγγενική Αναπαραγωγή έχει να κάνει με την αναπαραγωγή κουνελιών της ίδιας φυλής, χωρίς όμως να έχουν κάποια συγγένεια μεταξύ τους. Είναι με λίγα λόγια η εισαγωγή εντελώς νέων γονιδίων σε ένα πρόγραμμα εκτροφής και είναι κάτι το οποίο θα πρέπει να κάνει κάθε εκτροφές. Ένα από τα μεγαλύτερα προτερήματα του συγκεκριμένου συστήματος είναι ότι δεν γίνετε περιορισμός της γονιδιακής δεξαμενής, επομένως τα ζώα δεν κινδυνεύουν από τα προβλήματα που προκύπτουν από την Ενδογαμία. Υπάρχουν βέβαια και μειονεκτήματα. Θα πρέπει να ξέρει κανείς πως με τη χρήση αυτής της μεθόδου σε ένα πρόγραμμα εκτροφής, ο εκτροφέας θα βγει από την καθαρή γραμμή αίματος που έχει και θα αντιμετωπίσει μια σειρά από τροποποιήσεις στα κουνέλια του. Όταν προσθέτεις ''νέα αίματα'' σε μία γραμμή δεν μπορείς να ξέρεις απόλυτα τι να περιμένεις. Επιπλέον, υπάρχουν ορισμένα υπολειπόμενα γονίδια και γενετικά θέματα που μπορούν να περάσουν κρυφά και έπειτα να κάνουν την εμφάνιση τους στις επόμενες γενιές, αν δεν ληφθούν τα απαιτούμενα μέτρα.
Εξωφυλετική Αναπαραγωγή (Crossbreeding)
Η Εξωφυλετική Αναπαραγωγή είναι η χρήση ζώων που δεν ανήκουν στην ίδια φυλή. Πολλοί άνθρωποι που εκτρέφουν κουνέλια (συνήθως όσοι ασχολούνται με κρεατοπαραγωγικά ζώα) χρησιμοποιούν αυτό το σύστημα για να κάνουν ορισμένες βελτιώσεις στα ζώα τους. Παρόλα αυτά, θα πρέπει να τονιστεί πως τα ζώα που προκύπτουν από Εξωφυλετικές Αναπαραγωγές ΔΕΝ θεωρούνται καθαρόαιμα και δεν θα πρέπει να πωλούνται ψευδώς ως κουνέλια ράτσας.
Η δημιουργία μιας Γραμμής...
Η δημιουργία "τύπων" είναι η προσωπική υπογραφή του κάθε εκτροφέα και ένα εκτροφείο κουνελιών θα έχει τις δικές του Γραμμές Αίματος. Έτσι, τα ζώα μιας φυλής μπορεί να διαφέρουν αισθητά από τα ζώα της ίδιας φυλής στα διάφορα εκτροφεία, παραμένοντας φυσικά εντός των ορίων του Προτύπου τους.
Για να δημιουργήσετε μια Γραμμή ξεκινήστε με μερικά καλά κουνέλια και φροντίστε να κρατήσετε μόνο τους καλύτερους από τους απογόνους τους εντός της εκτροφής σας. Μόλις δημιουργηθεί μια Γραμμή, αξιολογήστε τα ελαττώματα που παράγετε συχνότερα και στη συνέχεια φέρτε μια άλλη Γραμμή που έχει μια δύναμη σε αυτό το κομμάτι.
Μην απογοητεύεστε αν δεν καταφέρετε να πετύχετε αυτό που θέλετε με την πρώτη. Να θυμάστε επίσης ότι η εκτροφή κουνελιών είναι μια δουλειά που δεν τελειώνει ποτέ.
Κλείνοντας, θα ήθελα να προσθέσω κάποιες επιπλέον πληροφορίες.
Όλες οι παραπάνω μέθοδοι μπορούν να δώσουν απόλυτα υγιή κουνελάκια αν χρησιμοποιηθούν κατάλληλα, όμως θα μπορούσε να συμβεί και το αντίθετο σε περίπτωση που δεν δοθεί προσοχή. Γενικά, υπάρχει μεγάλη διαφωνία σχετικά με το ποιος είναι ο σωστός τρόπος αυτών των μεθόδων.
Τα συχνότερα προβλήματα που προκύπτουν από τη λανθασμένη χρήση των μορφών της Ενδογαμίας στα κουνέλια αναφέρονται παρακάτω:
- Τα κουνέλια χάνουν τη ζωτικότητα και την αντοχή τους σε ασθένειες (μακροπρόθεσμα).
- Μειώνεται η γονιμότητα τους.
- Γεννιούνται λιγότερα και μικρότερα κουνελάκια.
- Τα νεογνά έχουν υψηλότερη θνησιμότητα.
- Είναι πιθανό να υπάρξουν ζώα με δυσμορφίες π.χ. με κακή σύγκλειση δοντιών κλπ.
- Έρχονται στην επιφάνεια υπολειπόμενα γονίδια και κρυφές γενετικές διαταραχές των οποίων την ύπαρξη μπορεί να αγνοούσε μέχρι τότε ο εκτροφέας.
Αν σας ενδιαφέρει να ασχοληθείτε με την εκτροφή κουνελιών προσπαθήστε να συλλέξετε όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες, καθώς είναι πολλά ακόμα αυτά που θα πρέπει να γνωρίζετε.
Καλή τύχη!
Το παρόν κείμενο αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία και η χρήση του απαγορεύεται.
